Matka Boża Pneumatofora (Πνευματοφόρα) – „Niosąca Ducha Świętego”
Pneumatofora to rzadki, ale niezwykle symboliczny typ ikony Matki Bożej, podkreślający Jej szczególną relację z Duchem Świętym. Jest to wizerunek o głębokim znaczeniu teologicznym, który ukazuje Maryję jako „Świątynię Ducha Świętego” i „Nosicielkę Bożej Mądrości”.
Główne elementy:
- Maryja przedstawiona frontalnie, często w geście modlitwy (podobnie jak w ikonach typu Oranta).
- Na Jej piersi umieszczony jest wizerunek Chrystusa Emmanuela (młodzieńczego Jezusa w mandorli), co symbolizuje Wcielenie i obecność Boga w Maryi.
- W niektórych wersjach Dzieciątko Jezus bywa zastąpione symbolem Ducha Świętego w postaci gołębicy.
- Ikona podkreśla rolę Maryi jako Naczynia Łaski i Pośredniczki Ducha Świętego.
Symbolika:
- „Pneumatofora” oznacza „Tę, która niesie Ducha” – Maryja jest miejscem, w którym działa Duch Święty, przygotowując świat na przyjście Chrystusa.
- Ukazuje Maryję jako Pośredniczkę Łaski Bożej i Tę, która prowadzi wiernych do Boga.
- Silnie powiązana z teologią Wcielenia i dogmatem o Maryi jako Matce Boga (Theotokos).
Ikona ta jest rzadsza niż inne typy maryjnych wizerunków, ale występuje głównie w tradycji bizantyjskiej i prawosławnej. Można ją spotkać w klasztorach na Athosie oraz w ikonografii inspirowanej mistyką wschodnią.
